Oral Alerji Sendromu genellikle polen gıda sendromu olarak da bilinir ve bazı meyve, sebze ve kuruyemişlere karşı alerjik reaksiyonlarla karakterizedir. Bu sendrom, genellikle polen alerjisi olan kişilerde görülür ve çapraz reaksiyon mekanizmasına dayanır.
Oral Alerji Sendromu Tablosu
| Polen Kaynağı | Çapraz Reaksiyon Gösterebilen Gıdalar |
| Baharattan (Huştan) | Elma, armut, şeftali, erik, kiraz, havuç, kereviz, fındık, badem, soya |
| Çimen Poleni | Domates, kavun, portakal, yer fıstığı, buğday |
| Papatya Ailesi (Ambrosia – Yabani Pelin Otu, Ragweed) | Kavun, muz, karpuz, kabak, salatalık |
| Lateks (Doğrudan polen değil, ancak çapraz reaksiyon gösterir) | Muz, avokado, kivi, kestane, mango, domates, papaya |
Belirtiler:
- Ağızda ve boğazda kaşıntı
- Dudak, dil ve damakta şişlik
- Boğazda rahatsızlık hissi
- Nadir durumlarda anafilaksi
Bu sendrom, genellikle çiğ gıdalar tüketildiğinde ortaya çıkar; pişmiş veya işlenmiş formlarında semptomlar genellikle görülmez.
Profilin Alerjisi nedir?
Profilinler, bitkilerde yaygın olarak bulunan küçük aktin bağlayıcı proteinlerdir ve hem polenler hem de bazı bitkisel gıdalar arasında çapraz reaktiviteye neden olabilir. Bu nedenle, profilin alerjisi olan bireyler, hem polenlere hem de çeşitli sebze, meyve ve kuruyemişlere karşı reaksiyon gösterebilir.
Profilin Alerjisinin Özellikleri:
- Yüksek çapraz reaktivite: Profilinler, farklı bitkisel kaynaklar arasında güçlü çapraz reaksiyonlara neden olur.
- Genellikle hafif semptomlar: Ağırlıklı olarak oral alerji sendromu (OAS) belirtileri gözlenir.
- Polen ilişkisi: Profilin alerjisi genellikle çimen, huş ağacı, ambrosia (yabani pelin otu) ve zeytin poleni ile ilişkilidir.
- Isıya duyarlılık: Profilinler ısıya duyarlıdır, bu yüzden pişmiş veya işlenmiş gıdalarda alerjik reaksiyonlar genellikle daha az görülür.
- ALEX-2 testi ile saptanabilir: Profilin duyarlılığı ALEX-2 veya diğer bileşene dayalı alerji testleri ile tespit edilebilir.
Profilin İçeren ve Çapraz Reaksiyon Gösterebilen Gıdalar:
| Polen Kaynağı | Çapraz Reaksiyon Gösterebilen Gıdalar |
| Çimen Poleni | Domates, kavun, portakal, yer fıstığı, soya, buğday |
| Huş Ağacı Poleni | Elma, armut, şeftali, erik, kiraz, havuç, kereviz, fındık, badem |
| Ambrosia (Yabani Pelin Otu, Ragweed) | Kavun, muz, kabak, karpuz, salatalık |
| Zeytin Poleni | Domates, patlıcan, kivi, kavun |
Profilin Alerjisinde Klinik Bulgular:
- Oral Alerji Sendromu (OAS) belirtileri (dil, dudak, boğazda kaşıntı ve hafif şişme)
- Gastrointestinal semptomlar (nadiren mide bulantısı, karın ağrısı)
- Cilt reaksiyonları (ürtiker gibi)
- Çok nadir anafilaksi (profilinler genellikle düşük alerjeniktir, ancak duyarlı bireylerde şiddetli reaksiyon olabilir)
Profilin Alerjisi Olanlar İçin Öneriler:
✔️ Pişmiş veya işlenmiş gıdaları tercih etmek
✔️ Çapraz reaksiyon yapabilecek gıdaları dikkatle tüketmek
✔️ ALEX-2 veya bileşene dayalı testlerle spesifik IgE seviyelerini kontrol ettirmek
✔️ Polen mevsiminde semptomları artırabilecek yiyeceklerden kaçınmak
Oral Alerji Sendromu İçin Öneriler
Oral Alerji Sendromu (OAS) olan bireylerin semptomlarını kontrol altına almak için bazı önlemler alınabilir. OAS, polen alerjisi ile bağlantılı olduğu için özellikle polen mevsiminde semptomlar şiddetlenebilir. Aşağıda, OAS yönetimi için önerileri bulabilirsiniz:
-
Kaçınılması veya Dikkatli Tüketilmesi Gereken Gıdalar
✔ Çapraz reaksiyon gösteren gıdalardan kaçının
- Örneğin huş poleni alerjisi olanlar için elma, armut, şeftali, havuç, fındık gibi besinler risklidir.
- Çimen poleni alerjisi olanlar domates, portakal, yer fıstığı gibi gıdalara dikkat etmelidir.
- Papatya ailesi polen alerjisi olanlar kavun, muz, karpuz, kabak gibi gıdalara duyarlı olabilir.
✔ Pişirme veya işleme yöntemlerini deneyin
- Profilin gibi bazı alerjenler ısıya duyarlıdır. Sebze ve meyveleri pişirerek veya haşlayarak tüketmek genellikle semptomları azaltır.
- Örneğin, çiğ elma tüketmek yerine fırınlanmış elma yemek daha az reaksiyona yol açabilir.
✔ Meyve ve sebzeleri soyun
- Alerjen proteinler genellikle kabukta daha yoğun bulunur. Meyve ve sebzeleri soyarak tüketmek semptomları azaltabilir.
✔ Çiğ veya taze meyve-sebze yerine işlenmiş formlarını tercih edin
- Konserve, kurutulmuş veya dondurulmuş versiyonlar bazen daha az reaksiyon gösterebilir.
-
Polen Mevsiminde Dikkat Edilmesi Gerekenler
✔ Polen sayısının yüksek olduğu dönemlerde alerjiye neden olan gıdalardan uzak durun.
✔ Dışarı çıktıktan sonra kıyafetleri değiştirmek ve yüzü yıkamak polen temasını azaltabilir.
✔ Kapı ve pencereleri kapalı tutarak iç mekandaki polen seviyesini düşürebilirsiniz.
-
Alerji Testi Yaptırın
✔ Bileşene dayalı alerji testleri (ALEX-2, alfa testler gibi) ile hangi spesifik alerjenlere karşı duyarlı olduğunuzu öğrenin.
✔ Profilin, PR-10, LTP (Lipid Transfer Protein) gibi alerjen bileşenlerine duyarlılığı tespit etmek, semptomların şiddetini anlamaya yardımcı olabilir.
✔ Gıda alerjisi mi yoksa sadece oral alerji sendromu mu olduğunu belirlemek için doktorunuza danışın.
-
İlaç ve Medikal Destek
****ilk olarak ağız çevresini yıkayın çalkalayın . İstirahate geçin. Egzersiz yada hızlı hareketler reaksiyonların şiddetlenmesine neden olacaktır.
✔ Antihistaminikler (H1 reseptör antagonistleri), semptomları hafifletmeye yardımcı olabilir.
✔ Şiddetli reaksiyonlar için acil müdahale planı oluşturun (anafilaksi öyküsü varsa epinefrin oto-enjektör taşıyın).
✔ İmmünoterapi (alerji aşısı) bazı hastalarda etkili olabilir, özellikle polen alerjisi şiddetliyse düşünülebilir.
-
OAS’yi Tetikleyebilecek Diğer Faktörler
✔ Alkol ve baharatlı gıdalardan kaçının → Bazı içecekler ve baharatlar histamin salınımını artırarak semptomları şiddetlendirebilir.
✔ Egzersiz sonrası gıda tüketimine dikkat edin → Egzersiz sonrası alerjik reaksiyon riski artabilir.
✔ Stres ve yorgunluk bağışıklık sistemini etkileyebilir → Alerji semptomlarını artırabileceğinden dengeli bir yaşam tarzı benimsemek önemlidir.
Sonuç
Oral alerji sendromu (OAS) genellikle hafif seyretse de, bazen şiddetli reaksiyonlar da gelişebilir. Bu nedenle, hangi gıdalara duyarlı olduğunuzu belirlemek ve uygun önlemleri almak önemlidir. Eğer semptomlarınız şiddetlenirse veya sistemik reaksiyonlar görülürse bir alerji uzmanına danışmak gerekir.
PR-10 Alerjisi (Pathogenesis-Related Protein 10) Nedir?
PR-10 proteinleri, bitkilerde savunma mekanizmasında rol oynayan ve polen ile bazı gıdalarda bulunan alerjenlerdir. Huş ağacı poleni (Bet v 1) ile yüksek oranda çapraz reaktivite gösterir. PR-10 alerjisi olan kişiler genellikle oral alerji sendromu (OAS) yaşar ve çiğ meyve, sebze veya bazı kuruyemişleri tükettiğinde ağız içinde kaşıntı, yanma hissi ve şişlik gibi belirtiler hissedebilir.
PR-10 Alerjisinin Özellikleri
- Çapraz reaksiyon gösterir: PR-10 proteinleri, farklı bitkisel gıdalarda ve polenlerde benzer yapıya sahip olduğundan çapraz reaksiyon yaygındır.
- Genellikle hafif semptomlar: PR-10 duyarlılığı olan kişilerde anafilaksi riski düşük olmakla birlikte, şiddetli vakalar görülebilir.
- Isıya duyarlıdır: PR-10 proteinleri ısıya duyarlı olduğu için pişmiş veya işlenmiş formlarında alerjik reaksiyon daha az görülür.
- Polenle bağlantılıdır: PR-10 alerjisi olan bireyler genellikle huş ağacı polenine (Bet v 1) alerjiktir ve polen mevsiminde semptomları artabilir.
PR-10 Proteinleri ile Çapraz Reaksiyon Gösteren Gıdalar
| Polen Kaynağı | Çapraz Reaksiyon Gösterebilen Gıdalar (PR-10 içeren besinler) |
| Huş Ağacı (Bet v 1) | Elma, armut, şeftali, kayısı, erik, kiraz, çilek, havuç, kereviz, fındık, soya |
| Kızılağaç Poleni | Şeftali, elma, armut, kiraz, ceviz, badem, soya |
| Kayın Poleni | Elma, armut, kiraz, havuç, fındık, badem |
| Çimen Poleni | Kivi, domates, yer fıstığı, portakal |
🔹 Özellikle “Rosaceae” (Gülgiller) ailesine ait meyveler (elma, armut, şeftali, kiraz, erik) PR-10 alerjisi ile sık ilişkilidir.
🔹 Fındık ve badem gibi bazı kuruyemişler de PR-10 proteinleri içerebilir.
PR-10 Alerjisinin Belirtileri
✔ Oral Alerji Sendromu (OAS):
- Ağızda, dudakta, boğazda kaşıntı ve şişlik
- Yanma veya batma hissi
- Hafif dudak şişmesi
✔ Cilt reaksiyonları:
- Hafif döküntü veya kaşıntı
✔ Gastrointestinal semptomlar:
- Nadiren mide bulantısı veya karın ağrısı
✔ Çok nadir anafilaksi:
- PR-10 alerjisi genellikle sistemik reaksiyona yol açmaz, ancak fındık gibi bazı kuruyemişlerde anafilaksi riski olabilir.
PR-10 Alerjisinde Alınabilecek Önlemler
✔ Çapraz reaksiyon yapabilecek besinlerden kaçının veya dikkatli tüketin.
✔ Meyve ve sebzeleri pişirerek veya soyup tüketin (ısıya duyarlı oldukları için pişirme işlemi alerjik etkileri azaltabilir).
✔ Polen mevsiminde semptomlar artabilir, bu yüzden polen sayısı yüksek günlerde tetikleyici gıdalardan kaçının.
✔ ALEX-2 veya bileşene dayalı alerji testleri ile PR-10 duyarlılığınızı test ettirin.
✔ Eğer fındık gibi besinlerde anafilaksi öykünüz varsa, epinefrin oto-enjektör taşıyın.
Sonuç
PR-10 alerjisi genellikle hafif seyirli olup, özellikle çiğ meyve ve sebzelerde semptomlara neden olur. Polen mevsimi bu alerjiyi daha da şiddetlendirebilir. Semptomları azaltmak için besinleri pişirmek, meyve-sebzeleri soyup tüketmek ve alerjen içeren gıdalardan kaçınmak önemlidir. Daha ciddi alerjik reaksiyonlar gelişirse bir alerji uzmanına danışmak gerekir.
Profilin ve PR-10 Pozitif Hastalar İçin Gıda Kısıtlaması Önerileri
Profilin Alerjisi:
- Profilin, hemen hemen tüm bitkisel gıdalarda bulunmasına rağmen genellikle hafif oral alerji sendromu (OAS) semptomlarına neden olur.
- kavun, karpuz, turunçgiller, muz, ananas, hurma, domates ve kabak gibi gıdalar profilin duyarlılığı olan kişilerde reaksiyona neden olabilir.
- Profilin ısıya ve mide asidine duyarlıdır, bu nedenle pişmiş veya işlenmiş gıdalar genellikle tolere edilir.
- Çoğu hastada katı bir gıda kısıtlaması önerilmez; hastanın kendi deneyimlediği semptomlara göre kaçınma önerilir.
- Ciddi sistemik reaksiyonlar yalnızca yüksek polen maruziyeti olan bölgelerde daha sık görülmüştür.
PR-10 Alerjisi:
- PR-10 proteinleri genellikle hafif oral alerji sendromu (OAS) semptomlarına neden olur, ancak nadiren ciddi reaksiyonlara yol açar.
- Bu proteinler elma, şeftali, kayısı, armut, ahududu, çilek, havuç, kereviz, yer fıstığı ve soya fasulyesi gibi birçok bitkisel gıdada bulunur.
- PR-10 proteinleri ısıya duyarlıdır, bu nedenle pastörize meyve suları ve reçeller gibi işlenmiş gıdalar genellikle tolere edilir.
- Hastalara spesifik testlerle hangi gıdalara reaksiyon gösterdikleri belirlenmeli ve yalnızca reaksiyon verdikleri gıdaları tüketmemeleri önerilmelidir.
Genel Öneriler:
- Profilin ve PR-10 duyarlılığı olan hastalar için genel bir gıda kısıtlaması önerilmez.
- Semptomatik oldukları gıdalardan kaçınmaları ve tolere edebildikleri pişmiş veya işlenmiş versiyonlarını tüketmeleri önerilir.
- Şiddetli reaksiyon öyküsü olan hastalar için bireyselleştirilmiş bir yaklaşım benimsenmeli, gerekirse oral gıda yükleme testleri yapılmalıdır.
Leave a comment