Yama testi, alerjik kontakt dermatit tanısını doğrulayan ve kontakt alerjinin sebebini bulmamızı sağlayan en önemli tanısal yöntemdir. Günümüzde 3000’e yakın kontakt alerjen bilinmektedir. Kontakt alerjenler genelde vücudumuza temas eden kimyasal içeriklerdir. Günlük hayatta en sık karşılaşılanlar ise bir araya getirilerek standart test serileri oluşturulmuştur. Halen dünya da üç ayrı standart seri (Avrupa, Amerikan ve Japon standart serileri) vardır. Ülkemizde de kullanılmakta olan Avrupa standart serisi 23 alerjenden oluşmaktadır. Yazımızda bu alerjenlerin önemli özellikleri hakkında ayrıntılı bilgi verilmektedir. Ayrıca true (hızlı) test, diş serisi yama testi, kozmetik serisi yama testi gibi farklı yama testleri bulunmaktadır.
Günümüzde yaklaşık 3000 çeşit kontakt alerjen bilinmektedir.
İş yerinde temas edilen maddeler, lokal olarak deriye uygulanan ilaçlar, kozmetikler, bitkilerin yanı sıra günlük hayatta bilerek ya da bilmeden çok sayıda duyarlandırıcı ile temas halindeyiz. Bu çok çeşitliliğe rağmen alerjik kontakt dermatitin yaklaşık %80 kadarından sadece 15-20 alerjenin sorumlu olması tanı kolaylığı açısından sevindirici bir durumdur. Bu en sık rastlanan alerjenler bir araya getirilerek standart yama testi serileri oluşturulmuştur.
Avrupa ülkeleri gibi bizim ülkemizde de Uluslararası Kontakt Dermatit Araştırma Grubu (ICDRG) ile Avrupa çevre ve Kontakt Dermatit Araştırma Grubu(EECDRG)’nun ortak işbirliğiyle oluşturulan Avrupa standart yama testi serisi kullanılmaktadır. Standart seriler, düzenli olarak yapılan uluslararası kontakt dermatit grup toplantılarında değerlendirilmektedir. Eğer bir alerjenin pozitif reaksiyon sıklığı%1’in altında bulunursa, standart seriden çıkarılması söz konusu olabilir ve yerine başka bir bileşik konabilir. Bu sebeple standart seri içeriği sürekli olarak değişmektedir. Örneğin, son yıllarda oldukça sık saptanan ve bazen lokal epidemiler yapan alerjenlerden metilizotiazolinon (Kathon CG) standart seriye sonradan eklenmiştir. Öte yandan karbamat karışımı standart seriden çıkarılarak yerine başka bir lastik bileşeni olan merkaptobenzotiazol yerleştirilmiştir.
Avrupa standart serisi 23 alerjeni içermekte, bunlardan 8 tanesi de karışım halindeki alerjenlerden oluşmaktadır. Peru balzamı, seskiterpen lakton karışımı, kolofoni ve yün alkolleri doğal karışımları, tiuram karışımı, merkapto karışımı, koku karışımı ve paraben karışımı da diğer karışımları meydana getirirler. Alerjenleri karışım şeklinde test etmek zaman ve yerden kazanç sağlar. Avrupa standart serisinde yer alarak en sık kontakt duyarlanmaya yol açan alerjenleri şu şekilde özetleyebiliriz.
Yama testleri
- Avrupa standart seri
- Kozmetik yama serisi
- Metal alerjileri yama testi
Diş serisi yama testi gibi çeşitleri mevcut olup sizin için uygun olanı hekımınız karar verecektir.
Nasıl uygulanır?
Bu testte sırta bant yoluyla alerjen içeren kutucuklar yapıştırılır ve iki gün sırtta kalması sağlanır. Bu sayede deri yama testi gerçekleştirilmiş olur. İki gün sonra bantlar sökülür, 2. ve 3. günlerde test değerlendirilir ve bulunabilen bir alerjen var ise hastanın bu maddeden kaçınması önerilir.
Gecikmeli tip olan bu test ise hücre aracılı olan ve aşırı duyarlılık reaksiyonları gösteren durumlar için kullanılır. IgE aracılı alerji ile hiçbir ilişkisi bulunmamaktadır. Çoğunlukla temasa yönelik olacak şekilde alerjik hastalıkların tespitinde kullanılan bir yöntemdir.
48 saat sonra maddeler çıkarılır ve cevap doktorunuz tarafından değerlendirilir. İlk değerlendirmeden 48 saat sonra bir kez daha değerlendirilir ve varsa alerji belirlenir. Bu test hastanelerde, dermatoloji ve alerji kliniklerinde uygulanabilir.
Deri yama testi nasıl yorumlanır?
Test pozitif ise (kimyasal alerjisi varsa) alerjenin deriyle temas ettiği alanlarda kızarıklık, küçük ya da büyük sıvı kabarcıkları ve kaşıntı gelişir. Negatif ise (kimyasal alerjisi yoksa) deride hiçbir reaksiyon izlenmez. Pozitif sonuçlar +1, +2, +3 olarak değerlendirilir
Leave a comment